Anima

ANIMA. Uporawszy się z rozpoznaniem i identyfikacją własnego cienia, to jest z nieświadomością jednostkową, człowiek staje w obliczu animusa lub animy – archetypu uosabiającego duszę (podstawę wewnętrzną). Ponieważ archetyp ten jest przeciwwagą persony, charakteryzuje się cechami typowymi dla płci przeciwnej (Jung, 1921). Anima – archetypowe wyobrażenie kobiecości, obecne w nieświadomości każdego mężczyzny – wyrasta z trzech podstawowych źródeł: indywidualnego doświadczenia mężczyzny związanego z kobietą jako towarzyszką życia, kobiecych cech mężczyzny, uwarunkowanych prawdopodobnie hormonami żeńskimi, które posiada każdy, oraz dziedzicznego, ukształtowanego w ciągu wieków ludzkich doświadczeń zbiorowego wyobrażenia kobiety (Jung, 1935). Anima często pojawia się w snach i tak długo, jak pozostaje nieświadoma, jest projektowana na zewnątrz na inne kobiety – najpierw matkę, a później dziewczynę lub żonę. Projekcja jest przyczyną pełnego pasji pociągu lub awersji do kobiet, a ogólniej – rozumienia istoty kobiecości. Gdy dochodzi do błędnej identyfikacji z archetypem animy, może to doprowadzić u mężczyzny do zniewieścienia lub homoseksualizmu. Anima jest obecna w kompensacji relacji z postawami zewnętrznymi. Im bardziej mężczyzna identyfikuje się z personą o wysokim stopniu męskości, w tym większym stopniu staje się ofiarą niezróżnicowanej i projektowanej animy. U wszystkich mężczyzn anima odpowiada za nastroje i złożoność wszelkich związków emocjonalnych. W drugiej połowie życia anima jest niezbędna dla żywotności, elastyczności i ludzkiej łagodności (Jung, 1935, 1954b).

Anima – archetyp życia – jest przedstawiana wielu wyobrażeniom oddającym jej dwubiegunowość. „Może ona przejawiać się pozytywnie, a po chwili negatywnie. Może być kimś nowym, a za chwilę starym, najpierw matką, a potem dziewczyną, raz kimś dobrym, a raz wiedźmą, raz świętą, a raz dziwką. Prócz tej ambiwalencji anima ma <> związki z <> i światem ciemności. Dlatego ma ona często posmak religijny” (Jung, 1951b, s. 199). W historii anima często pojawia się jako boskie SYZYGIE – pary męskich i kobiecych bóstw (Jung, 1954b). Może być także przedstawiana jako wąż, tygrys, ptak lub inne zwierzę, które symbolizuje jej cechy.

Źródło: Psychologia Religii, Paweł Socha, WsiP, Warszawa 1999